6 yếu tố hàng đầu gây rối loạn tiêu hóa mà bạn không ngờ tới

Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân. Dưới sự chia sẻ của bác sĩ chuyên khoa PGS.TS.BS.TTUT.Nguyễn Quang Duật– cố vấn chuyên môn của Công ty Dược phẩm Tuệ Tĩnh, bài viết này sẽ giúp bạn khám phá 6 yếu tố hàng đầu gây rối loạn tiêu hóa mà bạn có thể chưa từng ngờ tới. Hãy cùng tìm hiểu để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của mình ngay hôm nay.

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng phổ biến xảy ra khi có sự co thắt bất thường của các cơ vòng trong hệ thống tiêu hóa, làm gián đoạn quá trình tiêu hóa thức ăn. Điều này dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, khó tiêu, buồn nôn và thay đổi trong chức năng đại tiện, chẳng hạn như táo bón hoặc tiêu chảy. Mặc dù rối loạn tiêu hóa không phải là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng các triệu chứng của nó có thể gây khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có các yếu tố thường gặp sau:

Mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột

Hệ vi sinh vật đường ruột bao gồm hàng tỷ vi khuẩn có lợi giúp điều hòa quá trình tiêu hóa, lên men thức ăn và duy trì sự khỏe mạnh của đường tiêu hóa. Khi có sự mất cân bằng trong hệ vi sinh vật này, quá trình tiêu hóa sẽ bị rối loạn. Mất cân bằng vi khuẩn đường ruột có thể xảy ra do lạm dụng kháng sinh, đặc biệt là ở trẻ em và người cao tuổi, làm giảm số lượng vi khuẩn có lợi, từ đó ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất.

Chế độ ăn uống không hợp lý

Chế độ ăn uống không đảm bảo vệ sinh và thiếu chất dinh dưỡng có thể gây rối loạn tiêu hóa. Việc ăn uống không điều độ, thường xuyên ăn quá no, ăn uống không đúng bữa hoặc ăn thực phẩm không an toàn đều có thể làm gián đoạn quá trình tiêu hóa, dẫn đến các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng và khó tiêu.

Lạm dụng thức uống có cồn

Uống nhiều bia rượu là một trong những nguyên nhân phổ biến gây rối loạn tiêu hóa ở người lớn. Rượu và bia làm thay đổi pH dạ dày, gây mất cân bằng axit trong dạ dày và rửa trôi các men tiêu hóa tự nhiên. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiêu hóa thức ăn và hấp thu dưỡng chất, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề tiêu hóa.

Các bệnh lý về dạ dày và đại tràng

Các bệnh lý như viêm đại tràng, viêm dạ dày, hoặc các bệnh lý liên quan đến hội chứng ruột kích thích (IBS) là nguyên nhân phổ biến dẫn đến rối loạn tiêu hóa. Những bệnh lý này có thể do vi khuẩn như lỵ amip, vi khuẩn shigella hoặc các tác nhân khác gây ra, làm tổn thương niêm mạc ruột và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa.

Các bệnh lý liên quan đến dạ dày và tác động đến rối loạn tiêu hóa

Các bệnh lý về dạ dày như viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng và các bệnh lý tương tự là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra rối loạn tiêu hóa. Những bệnh lý này có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng, ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể. Viêm hoặc loét làm giảm sự tiết dịch tiêu hóa và mất cân bằng môi trường axit trong dạ dày, từ đó làm gián đoạn quá trình tiêu hóa bình thường.

Ảnh hưởng của stress kéo dài

Trong cuộc sống hiện đại, căng thẳng và stress kéo dài có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa. Khi cơ thể ở trong trạng thái căng thẳng, lượng máu lưu thông đến ruột có thể bị giảm, gây cản trở chức năng tiêu hóa và làm giảm khả năng co bóp của dạ dày. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, khó tiêu, đầy hơi và thậm chí là tiêu chảy hoặc táo bón. Stress kéo dài cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích (IBS).

Tác dụng phụ của thuốc điều trị

Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh lý mãn tính hoặc giảm đau, như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), kháng sinh hoặc thuốc điều trị bệnh mạn tính, có thể gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Các tác dụng phụ này thường bao gồm buồn nôn, tiêu chảy, đầy hơi, và khó tiêu. Ngoài ra, một số thuốc có thể làm giảm sự tiết dịch bảo vệ trong dạ dày, làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày hoặc gây rối loạn tiêu hóa.

Dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, ảnh hưởng đến các phần khác nhau trong hệ tiêu hóa, hoặc chỉ tác động vào một phần cụ thể. Việc nhận diện các dấu hiệu này có thể giúp người bệnh phát hiện sớm và có biện pháp đối phó hiệu quả.

Khi mắc phải rối loạn tiêu hóa, người bệnh có thể gặp các triệu chứng sau:

Chướng bụng

Chướng bụng là cảm giác đầy hơi, nặng bụng và căng tức, thường do sự tích tụ khí trong dạ dày hoặc ruột, gây khó chịu và làm giảm khả năng tiêu hóa bình thường.

Buồn nôn, nôn mửa

Buồn nôn và nôn là phản ứng của cơ thể đối với các kích thích từ dạ dày hoặc ruột, có thể do thức ăn không tiêu hóa được hoặc do tác động của vi khuẩn, virus gây viêm. Đây là những dấu hiệu phổ biến của rối loạn tiêu hóa.

Ợ hơi, ợ nóng

Ợ hơi và ợ nóng xảy ra khi dạ dày hoặc thực quản có sự gia tăng axit, dẫn đến cảm giác nóng rát hoặc khó chịu ở vùng ngực hoặc cổ họng. Điều này có thể do chế độ ăn uống không hợp lý hoặc bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Đau bụng âm ỉ

Đau bụng âm ỉ là cơn đau kéo dài, thường xuất hiện ở vùng bụng trên hoặc dưới, có thể liên quan đến sự co thắt của cơ ruột hoặc sự viêm nhiễm trong dạ dày, ruột.

Đại tiện bất thường

Rối loạn đại tiện có thể thể hiện qua táo bón kéo dài, tiêu chảy hoặc sự thay đổi đột ngột trong thói quen đi vệ sinh. Các vấn đề này có thể là dấu hiệu của các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng hơn, như hội chứng ruột kích thích (IBS).

Chán ăn

Chán ăn là cảm giác mất hứng thú với việc ăn uống, có thể do sự khó chịu trong dạ dày hoặc ruột, hoặc do các vấn đề tiêu hóa làm cơ thể không muốn tiêu thụ thức ăn.

Những triệu chứng này thường xuất hiện đồng thời với rối loạn tiêu hóa và có thể thay đổi theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Việc nhận biết và hiểu rõ các dấu hiệu này sẽ giúp người bệnh xử lý tình trạng rối loạn tiêu hóa một cách kịp thời và hiệu quả hơn.

Cần làm gì khi bị rối loạn tiêu hóa?

Khi mắc rối loạn tiêu hóa, các biện pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là một số phương pháp giúp cải thiện tình trạng này:

Điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý

Một chế độ ăn uống khoa học và hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Cụ thể:

Bổ sung đủ nước và chất điện giải: Người bệnh cần uống khoảng 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày để giữ cơ thể đủ nước và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Đặc biệt trong trường hợp tiêu chảy hoặc nôn mửa, việc bổ sung chất điện giải là rất cần thiết để tránh mất nước và điện giải.

Ăn nhiều rau xanh và hoa quả: Rau xanh cung cấp chất xơ, giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón. Các loại hoa quả giàu vitamin và khoáng chất sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ phục hồi vết viêm loét trong đường tiêu hóa.

Tránh thực phẩm không an toàn hoặc khó tiêu: Không ăn thực phẩm ôi thiu, đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, hoặc các món ăn tái sống như gỏi và tiết canh vì chúng có thể kích thích dạ dày và ruột, làm tăng triệu chứng bệnh.

Hạn chế rượu, bia và đồ uống có gas: Các loại đồ uống có cồn hoặc có gas có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, làm giảm khả năng tiêu hóa và làm tăng cảm giác đầy bụng, khó chịu.

Tuân thủ nguyên tắc ăn uống lành mạnh: Ăn chậm, nhai kỹ và ăn chín uống sôi để giảm gánh nặng cho dạ dày và hệ tiêu hóa.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Thói quen sinh hoạt hợp lý giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn và giảm nguy cơ tái phát rối loạn tiêu hóa:

Ngủ đủ giấc và đúng giờ: Việc ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và tái tạo năng lượng, đồng thời giảm căng thẳng, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.

Hình thành thói quen đi vệ sinh đúng giờ: Cố gắng đi vệ sinh vào cùng một thời điểm mỗi ngày để giúp hệ tiêu hóa hoạt động theo chu kỳ tự nhiên. Điều này sẽ giúp cải thiện quá trình đại tiện.

Tránh ăn quá no hoặc để quá đói: Việc ăn quá no hoặc để bụng đói lâu có thể làm tăng nguy cơ kích thích dạ dày, gây đau bụng và rối loạn tiêu hóa. Hãy ăn uống điều độ và chia thành các bữa ăn nhỏ trong ngày.

Không nằm ngay sau khi ăn: Sau bữa ăn, hãy để cơ thể nghỉ ngơi và tiêu hóa thức ăn một cách tự nhiên. Việc nằm ngay sau khi ăn có thể làm gia tăng cảm giác khó tiêu và trào ngược dạ dày.

Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh: Đảm bảo vệ sinh cá nhân đúng cách là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa các bệnh lý tiêu hóa do vi khuẩn và vi rút.

Tăng cường hoạt động thể chất: Duy trì các hoạt động thể dục thể thao đều đặn và vừa phải giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, tăng cường tuần hoàn máu và giảm căng thẳng.

Sử dụng sản phẩm hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa – IBS Tuệ Tĩnh

Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt, việc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ chuyên biệt cũng có thể giúp cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là với các bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). IBS Tuệ Tĩnh là một sản phẩm hỗ trợ được phát triển dựa trên nền tảng y học cổ truyền và nghiên cứu hiện đại, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa. Sản phẩm giúp giảm các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, táo bón và tiêu chảy thường xuyên gặp phải ở bệnh nhân rối loạn tiêu hóa.

Sử dụng IBS Tuệ Tĩnh kết hợp với các biện pháp điều trị khác có thể giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi, cải thiện chất lượng cuộc sống và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.