Viêm gan A: Nguyên nhân, triệu chứng và phòng ngừa hiệu quả

Viêm gan A là bệnh lý truyền nhiễm cấp tính do virus HAV gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng gan. Đây là dạng viêm gan virus phổ biến nhất toàn cầu, thường gặp ở các khu vực có điều kiện vệ sinh và chất lượng nguồn nước chưa đảm bảo. Dù được xem là loại viêm gan có tiên lượng lành tính, hầu hết có thể hồi phục hoàn toàn, song không nên xem nhẹ mà bỏ qua các dấu hiệu cũng như nhận biết bệnh này.

• Mắt bị vàng: 5 Nguyên nhân bạn không nên bỏ qua?
• 6 triệu chứng bệnh gan thường bị bỏ qua
• Bệnh gan có lây không và lây qua đường nào?

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến bệnh viêm gan A, hãy cùng cố vấn Dược phẩm Tuệ Tĩnh TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương cùng tìm hiểu sâu hơn qua bài viết ngày hôm nay.

Tổng quan về viêm gan A

Viêm gan A là bệnh nhiễm virus gây viêm cấp tính ở gan, lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa (phân – miệng) khi ăn uống phải thực phẩm hoặc nước nhiễm virus HAV. Virus HAV là loại RNA đơn sợi, không có vỏ bọc, có khả năng bền vững ngoài môi trường, có thể tồn tại nhiều ngày đến hàng tuần trong nước hoặc trên bề mặt khô tùy điều kiện.

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở trẻ em và người trưởng thành sống trong môi trường đông đúc, vệ sinh chưa đảm bảo. Ở Việt Nam, viêm gan A được ghi nhận quanh năm, song nguy cơ tăng cao trong điều kiện thời tiết nắng nóng hoặc khi nguồn nước bị ô nhiễm.

Khác với viêm gan B hoặc C, viêm gan A không chuyển thành mạn tính. Sau khi khỏi, người bệnh có thể có miễn dịch lâu dài. Tuy nhiên, nếu có tổn thương gan hoặc người bệnh có bệnh nền, viêm gan A vẫn có thể gây viêm gan tối cấp, suy gan cấp tính.

Nguyên nhân và tác nhân gây bệnh viêm gan A

Tác nhân gây bệnh là virus HAV, thuộc họ Picornaviridae. Loại virus này có sức sống cao, tồn tại trong điều kiện môi trường khắc nghiệt như nước lợ, nhiệt độ thấp hoặc nước có độ pH cao. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus theo đường tiêu hóa đi vào máu và di chuyển đến gan, tại đây gây viêm và rối loạn chức năng gan tạm thời.

Các con đường lây truyền phổ biến bao gồm:

• Thực phẩm hoặc nước uống nhiễm: ăn thực phẩm sống, hải sản tươi (đặc biệt nghêu, sò, hàu) hoặc rau quả rửa bằng nước bẩn là con đường lây bệnh phổ biến nhất.
• Vệ sinh cá nhân kém: rửa tay không sạch sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn.
• Tiếp xúc gần với người bệnh: dùng chung bát đũa, khăn mặt hoặc sống chung với người nhiễm virus HAV.
• Nguồn nước ô nhiễm: nước sinh hoạt chưa qua xử lý, nước thải hoặc nước giếng không đạt tiêu chuẩn có thể chứa virus.

HAV lây chủ yếu qua đường tiêu hóa, nhưng hiếm khi có thể lây qua đường máu trong giai đoạn virus huyết. Lây qua quan hệ tình dục cũng có thể xảy ra, đặc biệt trong hành vi miệng – hậu môn.

Triệu chứng của viêm gan A

Thời gian ủ bệnh viêm gan A kéo dài từ 14 – 28 ngày, tùy cơ địa từng người. Giai đoạn đầu, bệnh tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm hoặc rối loạn tiêu hóa nhẹ. Ở trẻ em, bệnh thường nhẹ hoặc không có triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Ngược lại, người trưởng thành thường biểu hiện rõ rệt hơn, với các triệu chứng đặc trưng của viêm gan cấp:

• Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn
• Sốt nhẹ, đau tức vùng hạ sườn phải
• Vàng da, vàng mắt do gan không thể chuyển hóa được bilirubin.
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
• Ngứa da, đầy bụng, khó tiêu

Hầu hết người bệnh hồi phục sau 4 – 6 tuần, nhưng cảm giác mệt mỏi có thể kéo dài thêm vài tháng. Tỷ lệ tử vong của viêm gan A nhìn chung thấp (thường dưới 0,5%), song có thể cao hơn ở người trên 50 tuổi hoặc có tiền sử bệnh gan.

Yếu tố nguy cơ

Viêm gan A dễ lây lan trong cộng đồng, đặc biệt ở môi trường có điều kiện vệ sinh kém. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Người sống trong khu vực có nguồn nước ô nhiễm hoặc thiếu hệ thống xử lý nước thải;
• Trẻ nhỏ do chưa có ý thức vệ sinh cá nhân;
• Người làm trong ngành thực phẩm, y tế;
• Người thường xuyên ăn uống ngoài hàng quán hoặc du lịch đến vùng có dịch.

Bên cạnh đó, những người có viêm gan mạn tính, tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch (như HIV/AIDS, đang điều trị hóa trị) dễ gặp biến chứng nặng hơn nếu nhiễm HAV.

Biến chứng và ảnh hưởng của viêm gan A

Viêm gan A thường diễn tiến lành tính, nhưng trong một số trường hợp, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền gan, virus HAV có thể gây viêm gan nặng hoặc suy gan cấp tính. Khi gan bị tổn thương, khả năng lọc độc, chuyển hóa và sản xuất protein giảm sút, khiến người bệnh vàng da rõ, mệt mỏi nhiều, rối loạn đông máu hoặc xuất huyết dưới da. Trong trường hợp nặng, có thể xuất hiện rối loạn tri giác, hôn mê gan cần nhập viện cấp cứu.

Dù hiếm gặp, đây là biến chứng nguy hiểm, đòi hỏi theo dõi y tế chặt chẽ. Ngoài ra, sau khi hồi phục, một số người có thể trải qua hội chứng mệt mỏi hậu viêm gan, kéo dài nhiều tuần. Đây là giai đoạn cần chú trọng nghỉ ngơi, dinh dưỡng hợp lý và chăm sóc gan đúng cách.

Cách phòng ngừa viêm gan a

Phòng ngừa viêm gan A dựa trên hai nguyên tắc chính: tăng miễn dịch chủ động và ngăn chặn đường lây truyền.

• Tiêm vắc xin viêm gan A: là biện pháp hiệu quả nhất giúp cơ thể tạo kháng thể bảo vệ. Vắc xin nên được tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên, người lớn có nguy cơ cao hoặc chuẩn bị đi đến vùng dịch tễ.
• Giữ vệ sinh cá nhân: rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch cồn ≥60% nếu không có nước sạch, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Ăn chín, uống sôi: hạn chế đồ sống, hải sản tươi hoặc thực phẩm chế biến không kỹ.
• Sử dụng nguồn nước sạch: không uống nước giếng hoặc nước chưa qua xử lý.
• Vệ sinh môi trường: xử lý rác thải, nước thải hợp lý để ngăn nguồn lây lan.

Nhờ tuân thủ các biện pháp này, tỷ lệ mắc viêm gan A có thể giảm đáng kể, đặc biệt trong các cộng đồng đô thị đông dân.

Bổ gan Tuệ Tĩnh – Giải pháp hỗ trợ chức năng gan khỏe mạnh

Bổ gan Tuệ Tĩnh là sản phẩm được nghiên cứu dựa trên y học cổ truyền Việt Nam kết hợp cơ sở khoa học hiện đại, với sự phối hợp của 14 loại thảo dược quý như kế sữa, cà gai leo, atiso, hoàng kỳ, đương quy, kim ngân hoa, cỏ nhọ nồi…

Các thành phần này có tác dụng hỗ trợ tăng cường chức năng gan, hỗ trợ quá trình thải độc và chuyển hóa, đồng thời bảo vệ tế bào gan trước tác động của stress oxy hóa do rượu bia, thuốc men hay môi trường độc hại.

Bổ gan Tuệ Tĩnh phù hợp với người:

• Thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc tây hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm.
• Mong muốn hỗ trợ giảm tình trạng rôm sảy, mụn nhọt, vàng da do chức năng gan suy giảm.
• Có nhu cầu duy trì sức khỏe gan khỏe mạnh

Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, đảm bảo an toàn thực phẩm và tiêm phòng đầy đủ. Mặc dù bệnh thường lành tính, nhưng nhận biết sớm, chăm sóc đúng cách và bảo vệ gan lâu dài vẫn là điều cần thiết để tránh biến chứng.

Quý khách hàng có thể liên hệ Hotline miến cước 1800 2295 hoặc truy cập website Dược phẩm Tuệ Tĩnh https://duocphamtuetinh.vn/tin-noi-bat/ để tham khảo thêm nhiều bài viết hữu ích khác nữa.