Purine là gì và vì sao nó liên quan đến bệnh gout?

Purine là gì? Purine là một hợp chất hóa học tự nhiên có mặt trong hầu hết mọi tế bào sống, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành vật chất di truyền (ADN, ARN) và cung cấp năng lượng cho tế bào. Sau khi được cơ thể hấp thụ, Purine sẽ chuyển hóa thành acid uric, chất này sau đó được thận lọc và đào thải ra khỏi cơ thể.

Khi lượng purine hấp thu vượt mức cho phép, cơ thể sẽ tạo ra nhiều acid uric hơn trong quá trình chuyển hóa. Nếu acid uric không được thải ra ngoài hiệu quả, nó sẽ tích tụ trong máu, kết tinh tại khớp và gây ra bệnh gout. Đây chính là lý do khiến việc hiểu rõ purine là gì và kiểm soát purine trong chế độ ăn trở thành một trong những yếu tố then chốt trong phòng và điều trị gout hiện nay.

• Gãy xương là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
• Buổi sáng mỏi vai gáy: Nguyên nhân và cách giảm đau tại nhà
• Căng cơ: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Dược phẩm Tuệ Tĩnh và cố vấn chuyên môn TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương qua bài viết hôm nay sẽ giúp bạn có những thông tin chi tiết hơn.

Purine là gì?

Purine là hợp chất chứa nitơ, có cấu trúc gồm hai vòng cacbon-nitơ kết hợp. Trong cơ thể, purine được chia thành hai nguồn chính:

• Purine nội sinh: do cơ thể tự tổng hợp trong quá trình tái tạo tế bào.
• Purine ngoại sinh: đến từ thực phẩm chúng ta ăn hằng ngày như thịt, cá, đậu, rau…

Khi purine bị phân giải, sản phẩm cuối cùng là acid uric. Nếu thận hoạt động bình thường, phần lớn acid uric sẽ được đào thải ra ngoài qua nước tiểu. Nhưng khi lượng purine quá cao hoặc chức năng thận suy giảm, acid uric tích tụ trong máu và lâu ngày tạo thành tinh thể muối urat tại khớp.

Ở mức độ vừa phải, purine giúp tế bào duy trì năng lượng, hỗ trợ hoạt động sống. Tuy nhiên, khi mất cân bằng dù nạp quá nhiều hoặc thải quá ít thì purine sẽ trở thành nguyên nhân cho các cơn gout cấp.

Mối liên quan giữa purine và bệnh gout

Gout thực chất là hậu quả của việc tích tụ quá mức acid uric (sản phẩm cuối cùng của quá trình phân hủy purine). Khi lượng acid uric trong máu tăng cao, tinh thể muối urat sẽ lắng đọng ở khớp, gây sưng, nóng, đỏ và đau dữ dội, đặc biệt là ở khớp ngón chân cái, đầu gối hoặc khuỷu tay.

Hơn 70% trường hợp bệnh gout có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn giàu purine, chủ yếu từ các loại thịt đỏ và hải sản. Ngược lại, nhóm người tiêu thụ chủ yếu purine từ thực vật có tỷ lệ mắc gout thấp hơn đáng kể. Điều này chứng minh rằng việc kiểm soát purine trong khẩu phần ăn hằng ngày có thể làm giảm rõ rệt nguy cơ tăng acid uric máu và ngăn ngừa cơn gout cấp.

Thực phẩm chứa purine

Thực phẩm là nguồn cung cấp purine chủ yếu cho cơ thể. Tuy nhiên, không phải loại nào cũng ảnh hưởng đến sức khỏe như nhau.

Nhóm thực phẩm chứa nhiều purine

Đây là nhóm thực phẩm có nguy cơ cao nhất làm tăng nồng độ acid uric. Bao gồm:

• Thịt đỏ: như thịt bò, cừu, heo. Chúng chứa purine ở mức 150–200 mg/100g thực phẩm. Ăn nhiều làm tăng nhanh acid uric, dễ gây tái phát gout.
• Nội tạng động vật: gan, thận, tim, óc, lòng heo là những thực phẩm có purine cực cao, trên 300 mg/100g. Người bệnh gout nên kiêng tuyệt đối.
• Hải sản: cá trích, cá ngừ, cá mòi, sò, tôm, cua, nghêu. Dù là nguồn protein tốt nhưng lại chứa lượng purine lớn, khiến cơn gout bùng phát nhanh chóng.
• Bia và đồ uống có cồn: Bia là thực phẩm kép nguy hiểm vì chứa cả purine và ethanol. Ethanol làm giảm bài tiết acid uric của thận, khiến nồng độ trong máu tăng đột ngột.

Những thực phẩm này không chỉ làm tăng acid uric mà còn kích thích phản ứng viêm trong cơ thể, làm tình trạng sưng đau khớp nghiêm trọng hơn. Vì vậy, người bị gout hoặc có nguy cơ cao nên loại bỏ nhóm thực phẩm này khỏi thực đơn hằng ngày.

Xem thêm các bài viết khác: https://duocphamtuetinh.vn/benh-co-xuong-khop/

Nhóm thực phẩm chứa purine trung bình

Gồm các loại thịt gia cầm (thịt gà, thịt vịt), cá hồi, đậu lăng, nấm, đậu nành và các chế phẩm từ đậu.

• Lượng purine dao động khoảng 50–150 mg/100g thực phẩm.
• Người bệnh gout có thể ăn 2–3 lần/tuần với khẩu phần vừa phải (100–120g mỗi bữa).
• Khi chế biến, nên chọn phương pháp luộc hoặc hấp thay vì chiên, nướng, để giảm lượng purine.

Ngoài ra, nên ăn kèm nhiều rau xanh, vì chất xơ giúp hạn chế hấp thu purine trong ruột và thúc đẩy đào thải acid uric qua đường tiêu hóa.

Nhóm thực phẩm chứa ít purine

Đây là nhóm thực phẩm an toàn và có lợi cho người mắc gout:

• Rau xanh: đặc biệt là bông cải, dưa chuột, bí đỏ, mướp, cải bó xôi, rau diếp.
• Trái cây tươi: cam, táo, dưa hấu, anh đào trong đó anh đào có tác dụng chống viêm, giảm acid uric tự nhiên.
• Ngũ cốc nguyên hạt và tinh bột: gạo lứt, yến mạch, khoai lang.
• Sữa ít béo, trứng và sữa chua: vừa cung cấp canxi, vừa giúp giảm acid uric.

Kiểm soát purine trong chế độ ăn uống và sinh hoạt

Kiểm soát purine không chỉ là ăn ít thịt hay tránh hải sản, mà là một chiến lược toàn diện gồm dinh dưỡng, lối sống và thói quen sinh hoạt hợp lý.

Điều chỉnh chế độ ăn cân bằng

Một chế độ ăn hợp lý giúp duy trì lượng purine ổn định mà không làm tăng acid uric.

• Hạn chế thực phẩm chứa purine cao nhưng không cần kiêng hoàn toàn.
• Ưu tiên thực phẩm ít purine kết hợp nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, kiwi, ớt chuông) giúp tăng đào thải acid uric.
• Ăn đủ bữa, không bỏ bữa để tránh rối loạn chuyển hóa purine.

Bên cạnh việc thực hiện chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng thì người bệnh cũng nên thực hiện các bài tập thể dục hàng ngày, vừa giúp kiểm soát purine vừa giúp nâng cao sức khỏe.

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân làm tăng sản xuất acid uric và giảm đào thải qua thận. Giảm cân đúng cách bằng chế độ ăn khoa học kết hợp tập luyện giúp giảm áp lực lên khớp, cải thiện lưu thông máu và ổn định purine trong cơ thể. Không nên giảm cân đột ngột bằng nhịn ăn hoặc dùng thuốc, vì điều này có thể làm tăng acid uric tạm thời.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp tăng tuần hoàn máu, kích thích thận hoạt động tốt hơn và giảm nguy cơ kết tinh urat. Các bài tập nhẹ như đi bộ nhanh, yoga, đạp xe, bơi lội phù hợp với người mắc gout. Tập đều 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần giúp giảm tần suất cơn gout rõ rệt.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Người từng có nồng độ acid uric cao nên kiểm tra máu định kỳ 3–6 tháng/lần. Khi phát hiện sớm sự tăng acid uric, bác sĩ có thể hướng dẫn điều chỉnh chế độ ăn hoặc kê thuốc phù hợp, tránh để gout tiến triển.

Giải pháp hỗ trợ tự nhiên: Xương khớp Tuệ Tĩnh

Xương khớp Tuệ Tĩnh là sản phẩm phát triển dựa trên nền tảng y học cổ truyền kết hợp công nghệ chiết xuất hiện đại. Với hơn 20 loại thảo dược quý như độc hoạt, ngưu tất, phòng phong, đương quy, tần giao,… sản phẩm giúp hỗ trợ giảm đau, giảm viêm, đồng thời phục hồi xương khớp chắc khỏe và cải thiện khả năng vận động. Từ đó đem lại cảm giác dễ chịu, giúp ngủ ngon hơn và tinh thần thoải mái hơn nữa.

Phản hồi từ khách hàng về sản phẩm Xương khớp Tuệ Tĩnh

Với cơ chế tác động kép vừa giảm đau nhức và sưng viêm, vừa nuôi dưỡng khớp khỏe mạnh từ bên trong. Dạng viên uống nhỏ gọn, tiện sử dụng mỗi ngày, Xương khớp Tuệ Tĩnh phù hợp với người bị đau khớp, thoái hóa, tê bì tay chân hoặc người muốn bảo vệ xương khớp lâu dài.

Hy vọng những thông tin trên đã làm rõ về Purine là gì và đặc biệt là mối liên hệ với bệnh gút. Purine là thành phần thiết yếu trong cơ thể, nhưng việc tiêu thụ quá mức các nguồn thực phẩm giàu Purine có thể trở thành nguyên nhân gây khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh gút. Vì vậy, điều quan trọng là bạn cần cân nhắc khẩu phần ăn uống hàng ngày để đảm bảo việc nạp Purine ở mức độ phù hợp và kiểm soát.

Liên hệ hotline Dược phẩm Tuệ Tĩnh 1800 2295 (Miễn cước) hoặc đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường Tại đây để nhận tư vấn chuyên sâu và tận tâm nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.