Tiêu chảy cấp tính là gì: Nhận biết sớm và chăm sóc hiệu quả

Tiêu chảy cấp mặc dù thường gặp và có thể tự khỏi, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, bệnh có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng và các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi. Vậy, nguyên nhân tiêu chảy cấp tính là gì? Và làm thế nào để phòng ngừa cũng như chăm sóc bản thân khi gặp phải tình trạng này?

• Mối liên quan giữa Polyp và ung thư đại trực tràng?
• Đau bụng âm ỉ: Nguyên nhân do đâu và biện pháp cải thiện
• Triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp hiện nay

Hãy cùng cố vấn chuyên môn PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật– Dược phẩm Tuệ Tĩnh tìm hiểu sâu hơn qua bài viết ngày hôm nay.

Tiêu chảy cấp tính là gì?

Tiêu chảy cấp tính là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc tóe nước, số lần đi ngoài tăng lên bất thường, thường là từ ba lần trở lên trong 24 giờ, và kéo dài không quá 14 ngày. Trái ngược với tiêu chảy mạn tính kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng, bệnh tiêu chảy cấp tính diễn ra đột ngột và thường kết thúc trong vài ngày. Đây là phản ứng tự vệ của cơ thể nhằm loại bỏ các tác nhân gây bệnh khỏi đường ruột, nhưng nếu kéo dài có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Các dấu hiệu nhận biết phổ biến:

• Thay đổi tần suất đi ngoài: Đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng hoặc có lẫn chất nhầy, máu. Tình trạng này có thể kèm theo cảm giác buồn đi ngoài liên tục (mót rặn).
• Đau bụng và các triệu chứng toàn thân: Người bệnh thường có cảm giác đau quặn bụng, cơ thể mệt mỏi, có thể sốt, buồn nôn hoặc nôn mửa. Các triệu chứng này cho thấy đường ruột đang bị kích thích và viêm nhiễm.
• Mất nước: Đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi, thường bao gồm khô môi, khô da, mắt trũng sâu, tiểu ít, cảm thấy khát nước dữ dội và có thể dẫn đến choáng váng hoặc mất ý thức.

Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp tính

Bệnh tiêu chảy cấp tính có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do nhiễm khuẩn, virus, hoặc các yếu tố không lây nhiễm. Việc hiểu rõ từng nguyên nhân sẽ giúp chúng ta có biện pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả.

Nhiễm khuẩn đường ruột

Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến nhất, gây ra khoảng 80% các trường hợp tiêu chảy cấp tính và thường lây truyền qua đường ăn uống.

• Vi khuẩn: Vi khuẩn gây bệnh thường xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm và nước ô nhiễm. Chúng sản sinh độc tố hoặc trực tiếp tấn công niêm mạc ruột, gây viêm và rối loạn hấp thu. Ví dụ, vi khuẩn coli gây độc tố ruột (ETEC) là thủ phạm chính gây tiêu chảy cho khách du lịch.
• Virus: Virus là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tiêu hóa ở trẻ em và dễ lây lan. Chúng trực tiếp phá hủy các tế bào niêm mạc ruột, làm giảm khả năng hấp thu nước và chất dinh dưỡng. Rotavirus là nguyên nhân chính gây tiêu chảy nặng ở trẻ nhỏ.
• Ký sinh trùng: Ký sinh trùng như Giardia lamblia và Cryptosporidium thường sống trong môi trường nước bị ô nhiễm. Chúng bám vào thành ruột và cản trở quá trình hấp thu, dẫn đến tiêu chảy kéo dài, đau bụng và sụt cân.

Các nguyên nhân không lây nhiễm

Ngộ độc thực phẩm

Tình trạng này xảy ra khi tiêu thụ thực phẩm chứa độc tố do vi khuẩn tiết ra. Độc tố này có thể tồn tại ngay cả khi vi khuẩn đã bị tiêu diệt trong quá trình nấu nướng. Triệu chứng thường xuất hiện nhanh chóng, trong vòng vài giờ sau ăn, bao gồm nôn mửa dữ dội và tiêu chảy cấp.

Không dung nạp thực phẩm và các bệnh lý khác:

• Không dung nạp lactose: Thiếu men lactase khiến cơ thể không thể tiêu hóa đường lactose trong sữa, dẫn đến tiêu chảy thẩm thấu.
• Bệnh Celiac và Hội chứng ruột kích thích (IBS): Cả hai bệnh lý này đều có thể gây ra các đợt tiêu chảy cấp, đặc biệt khi người bệnh tiêu thụ thực phẩm chứa gluten (đối với bệnh Celiac) hoặc các loại thực phẩm gây kích thích khác (đối với IBS).

Hậu quả và biến chứng của tiêu chảy cấp tính

Mặc dù thường là bệnh nhẹ, tiêu chảy cấp tính có thể gây ra những hậu quả và biến chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

• Mất nước và điện giải: Tiêu chảy dữ dội khiến cơ thể mất một lượng lớn nước và các ion quan trọng như natri, kali, dẫn đến suy kiệt. Tình trạng mất nước nặng có thể gây suy thận cấp, hạ huyết áp và sốc.
• Suy dinh dưỡng: Tiêu chảy kéo dài làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng của ruột, dẫn đến tình trạng sụt cân, thiếu vitamin và khoáng chất, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
• Nhiễm trùng máu: Trong trường hợp tiêu chảy do vi khuẩn xâm nhập vào máu, có thể gây ra nhiễm trùng máu, một tình trạng cực kỳ nguy hiểm và đe dọa tính mạng.

Tiêu chảy ở những đối tượng đặc biệt

Tiêu chảy có thể gây hậu quả nặng nề hơn ở một số nhóm đối tượng, do sức đề kháng yếu hoặc khả năng bù trừ kém.

• Trẻ em: Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, khả năng bù trừ kém, do đó rất dễ bị mất nước nhanh chóng, có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
• Người cao tuổi: Người cao tuổi thường có nhiều bệnh nền, sức đề kháng suy giảm và khả năng phục hồi kém. Mất nước và điện giải có thể làm trầm trọng thêm các bệnh tim mạch, thận và gây ra rối loạn ý thức.

Phòng tránh và hỗ trợ điều trị tiêu chảy

Việc phòng tránh tiêu chảy cấp hiệu quả nhất là thông qua việc duy trì vệ sinh và chế độ ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, khi bệnh đã xảy ra, việc hỗ trợ điều trị đúng cách là vô cùng quan trọng.

Bù nước và điện giải đúng cách

• Dung dịch Oresol: Oresol chứa các thành phần điện giải và glucose theo tỷ lệ chuẩn, giúp cơ thể hấp thu nước và điện giải nhanh chóng. Uống từ từ từng ngụm nhỏ, đặc biệt sau mỗi lần đi ngoài, không nên uống một lần quá nhiều.
• Thực phẩm và đồ uống thay thế: Nước dừa non, nước cháo loãng với một chút muối là những lựa chọn tốt để bù điện giải tạm thời. Tuyệt đối không uống nước ngọt có ga, nước trái cây đóng hộp hoặc các loại nước chứa nhiều đường vì chúng có thể làm tăng tiêu chảy.

Chế độ ăn uống phù hợp

Khi bị tiêu chảy, nên ưu tiên các loại thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, cơm trắng, chuối, táo. Những thực phẩm này giúp bổ sung kali và làm phân đặc hơn. Nên chia nhỏ các bữa ăn thành nhiều lần trong ngày, mỗi lần ăn một lượng vừa phải để giảm tải cho hệ tiêu hóa.

Hạn chế các loại thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, nhiều gia vị, các sản phẩm từ sữa và các loại rau có nhiều chất xơ không hòa tan như bắp cải. Những thực phẩm này có thể làm tăng nhu động ruột và khiến tình trạng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn.

Hỗ trợ đại tràng khỏe mạnh: IBS Tuệ Tĩnh

Khi các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, đau bụng, đi ngoài lỏng tái đi tái lại có thể là dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích (IBS), việc tìm kiếm giải pháp hỗ trợ trở nên cần thiết. Các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa từ thảo dược tự nhiên được nhiều người lựa chọn bởi tính an toàn và hiệu quả, phù hợp với việc chăm sóc lâu dài.

Sản phẩm IBS Tuệ Tĩnh là một trong những lựa chọn hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa. Khác với nhiều sản phẩm chỉ tập trung vào việc làm giảm triệu chứng tức thời, IBS Tuệ Tĩnh được xây dựng dựa trên các thành phần thảo dược cổ truyền, giúp tác động vào căn nguyên tình trạng.

• Bạch truật, Bạch thược, Mộc hương, Cam thảo: Các vị thuốc này giúp điều hòa nhu động ruột, giảm co thắt, ổn định phân và giảm số lần đi ngoài.
• Bạch linh, Trần bì, Phòng phong, Sài hồ: Hỗ trợ điều hòa khí huyết, làm dịu đường ruột, hạn chế cảm giác chướng bụng, khó tiêu khó chịu.
• Cao khô Đảng sâm: Tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa tổng thể, giúp người bệnh cải thiện thể trạng, giảm mệt mỏi do tiêu chảy kéo dài.

Với các thành phần lành tính, IBS Tuệ Tĩnh không gây tác dụng phụ, không phụ thuộc sau khi sử dụng và có thể là một lựa chọn an toàn để chăm sóc hệ tiêu hóa mỗi ngày, đặc biệt với những người có dấu hiệu rối loạn tiêu hóa như là đau bụng, đầy hơi hay tiêu chảy do viêm đại tràng.

Hy vọng bài viết bệnh tiêu chảy cấp là gì? trên đây của Dược phẩm Tuệ Tĩnh đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng tiêu chảy cấp này, từ đó có thể chủ động phòng ngừa thông qua việc duy trì vệ sinh cá nhân, ăn uống hợp lý và chăm sóc hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Liên hệ hotline Dược phẩm Tuệ Tĩnh 1800 2295 (Miễn cước) hoặc đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường TẠI ĐÂY để nhận tư vấn chuyên sâu và tận tâm nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.